دنبالچه، آخرین قسمت ستون فقرات است که مثل دم کوچک و مثلثی شکل، از ۵-۳ مهره کوچک و جوش خورده تشکیل شده است.
نقش مهم این استخوان در اتصال صحیح موقعیتی ستون فقرات حین نشستن است. همچنین در پایداری مقعد و کنترل اختیاری مدفوع نقش دارد. حین نشستن این استخوان در حکم پایه سوم یک سه پایه عمل می‌کند دو پایه دیگر استخوان‌های نشیمن گاهی هستند و با اعمال وزن، استخوان تا ۱۳۰ خود را به جلو می‌راند و موقع ایستادن به عقب می‌آید. هر گونه کم تحرکی یا بیش تحرکی در مفصل خارجی دنبالچه‌ای می‌تواند منشأ دردهای دنبالچه باشد.
عوامل خطر زا: عبارتند از جنس زن، چاقی و ضربات سبک یا سنگین
آناتومی لگن زن‌ها متناسب کانال زایمانی مناسب است. بنابراین استخوان‌های پشتی لگن خارجی- دنبالچه‌ای به صورت عقب رفته‌تر هستند و این ساختار مستعد مشکل با ضربات است. در سه ماه آخر حاملگی به خاطر شل شدن رباط‌ها این دردها امکان بروز بیشتری می‌یابد. بنابراین درد دنبالچه در خانم‌ها ۵ برابر شایعتر از مردان است.
علل درد: به ۲ گروه تقسیم می‌شود. ۱- علل ارگانیک (جسمی)، ۲- علل روحی-روانی.
شایعترین علت جسمی ¸زمین خوردن با پشت است که می‌تواند این سابقه از چند ماه یا هفته قبل باشد. این ضربه شدید می‌تواند سبب شکستگی یا دردرفتگی و التهاب رباطی مفصلی شود. ضربات غیرشدید ولی مکرر روی سطوح باریک و سخت مثل اسب دوانی یا نشستن روی صندلی‌های سخت به طور طولانی هم علت درد می‌تواند باشد.
چاقی و یا کاهش وزن ناگهانی به خاطر حذف بالشتک دنبالچه‌ای می‌تواند سبب درد دنبالچه شود. فتق دیسک‌های کمری و یا کیست‌های (تارلوف) اطراف ریشه‌ها می‌تواند سبب درد انتشاری به دنبالچه شود. اسپاسم عضلات کف لگن که معمولاً در افراد بیماری روحی روانی شایعتر است می‌تواند سبب درد شود.
عفونت‌های پوستی اطراف (کیست پیلونیدال) می‌تواند به صورت درد دنبالچه بروز کند که معمولاً برجستگی‌های نخود مانند و ترشح احتمالی هم دارند. این کیست در آقایان شایعتر است.
بعضی از تومورهای ستون فقرات می‌تواند از این منطقه منشأ بگیرد. بنابراین هموراه جزئی از تشخیص معطوف به معاینه مقعدی و تصویربرداری ساده یا MRI می‌باشد.
درمان: به علت چند فاکتوری بودن، درمان سخت است ولی به هر حال در ۹۰% موارد این دردها ظرف چند هفته یا ماه حتی بدون اقدام درمانی خوب می‌شوند.
دارو درمانی، نشستن روی بالش‌های حلقوی یا روی بالشتک‌های سرد یا گرم اولین اقدامات است. طرز نشستن باید اصلاح شود. از خم شدن به عقب باید پرهیز کنید.
در موارد مزمن می‌توان از فیزیوتراپی استفاده کرد. از سونوگرافی- رادیوفرکوانسی- و تحریک الکتریکی نیز می‌توان کمک گرفت. در شرایط مزمن خاص تزریق بی حسی و کورتون به صورت سطحی یا اپی دورال دز پایین موثر است. در جراحی قسمتی یا همه دنبالچه برداشته می‌شود. احتمال عوارض در این درمان بالاست. بنابراین جراحی به ندرت و در موارد شدید و مزمن پیشنهاد می‌شود.